Sport verbindt, activeert en vormt een essentieel onderdeel van onze samenleving. Tegelijkertijd kent de sportsector een bijzondere bestuurlijke context. Veel sportorganisaties – van lokale verenigingen tot landelijke sportbonden – opereren op het snijvlak van vrijwillige inzet, publieke middelen en maatschappelijke impact.
Voor toezichthouders is dit een uitdagend speelveld. Governance-structuren zijn vaak hybride, de mate van professionalisering varieert sterk en het publieke vertrouwen is kwetsbaar. Toezicht houden in de sport betekent balanceren tussen betrokkenheid bij de missie en het bewaken van structuur, veiligheid en continuïteit.
Belangrijke aandachtsgebieden voor toezichthouders
1. Sociale veiligheid en integriteit
Na incidenten rondom grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik – bijvoorbeeld bij de turnbond, voetbalclubs en binnen jeugdsport – staat sociale veiligheid hoog op de toezichtagenda. Toezichthouders moeten toezien op:
het actief implementeren én naleven van gedragscodes;
de werking van meldstructuren;
cultuur, machtsverhoudingen en informele omgangsvormen.
2. Financiële en organisatorische kwetsbaarheid
De sportsector draait op een mix van contributies, subsidies, sponsoring en vrijwilligerswerk. Dit maakt organisaties kwetsbaar bij externe schokken. Goed toezicht betekent:
tijdig risico’s signaleren;
kasstromen en reserves volgen;
kaders stellen voor investeringen en personeelsbeleid.
3. Bestuursaansprakelijkheid en juridische bewustwording
Sinds de invoering van de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR) in 2021 kunnen bestuurders van verenigingen – dus ook sportclubs – persoonlijk aansprakelijk worden gesteld bij bestuurlijke misstappen zoals onbehoorlijk bestuur of belangenverstrengeling.
Veel vrijwilligers zijn zich hier niet van bewust, blijkt uit recente berichtgeving van NOS en RTL Nieuws. In de praktijk leidt dat tot terughoudendheid om een bestuursfunctie te vervullen, en tot zorgen over juridische risico’s voor onbezoldigde bestuurders.
Bron: RTL Nieuws, 8 april 2024: Vrijwillige sportbestuurders lopen risico op persoonlijke aansprakelijkheid
4. Bestuurlijke vernieuwing en professionalisering
Veel sportorganisaties zitten in een overgang van een informele, vaak verenigingsgedreven structuur naar een meer professionele governance. De Raad van Toezicht of het bestuur moet daarom:
zorgen voor duidelijke rolverdelingen;
toezien op integriteit en besluitvorming;
het management ondersteunen zonder het over te nemen.
5. Maatschappelijke opdracht en publieke relevantie
Sport raakt aan thema’s als leefstijl, inclusie, jeugdontwikkeling en mentale gezondheid. Steeds vaker wordt van sportorganisaties verwacht dat zij niet alleen sport faciliteren, maar ook bijdragen aan brede maatschappelijke doelen. Toezichthouders hebben hier een rol in door de maatschappelijke impact mee te wegen in het strategisch beleid.
Tot slot
Toezicht houden in de sport is geen papieren rol, maar een actieve verantwoordelijkheid in een maatschappelijk veld dat voortdurend in beweging is. Je beweegt mee met de energie en de idealen van de sport, maar bewaakt de structuur en de legitimiteit van de organisatie.
Je zorgt dat bestuurlijke signalen niet worden gemist, dat risico’s tijdig benoemd worden, en dat sporters, vrijwilligers en stakeholders kunnen rekenen op een organisatie die zowel veilig als toekomstbestendig is.
Of het nu gaat om een kleine vereniging of een landelijke bond: goede toezichthouders maken het verschil. Met inhoudelijke scherpte én bestuurlijke wijsheid. Met liefde voor de sport én het lef om door te vragen waar nodig.
Wil jij bijdragen aan goed toezicht in de sportsector?
Bekijk de actuele vacatures op www.rvt-vacatures.nl