Het onderwijs staat onder druk. Scholen en kinderopvangorganisaties kampen met een hardnekkig personeelstekort, wat directe gevolgen heeft voor de kwaliteit van onderwijs en opvang. Leerkrachten en pedagogisch medewerkers werken op hun tandvlees, groepen worden samengevoegd en soms zelfs naar huis gestuurd. In deze context krijgt de Raad van Toezicht een extra belangrijke rol: hoe bewaak je de onderwijskwaliteit als de middelen schaars zijn?
Toezien zonder te sturen
Een Raad van Toezicht staat op afstand van het bestuur, maar is wel eindverantwoordelijk voor goed bestuur en toezicht op de hoofdlijnen van beleid. Juist in tijden van crisis is de verleiding groot om dichter op de uitvoering te gaan zitten. Toch blijft de kernvraag: hoe stel je scherpe vragen, zonder op de stoel van de bestuurder te gaan zitten?
Toezichthouders doen er goed aan om structureel het gesprek aan te gaan over kwaliteit. Niet alleen op basis van kengetallen of inspectierapporten, maar ook door met het bestuur te spreken over het verhaal áchter de cijfers. Wat betekent het personeelstekort voor het leerklimaat, voor de werkdruk, voor de kansengelijkheid?
Kwaliteit is meer dan opbrengsten
Traditioneel wordt onderwijskwaliteit vaak gemeten aan de hand van resultaten: slagingspercentages, uitstroomcijfers, Cito-scores. Maar in een tijd van personeelstekorten is het minstens zo belangrijk om breder naar kwaliteit te kijken: hoe veilig voelen leerlingen zich? Wat is de pedagogische sfeer? Hoe is het contact met ouders? Welke innovaties worden ingezet om het onderwijs te blijven organiseren?
De Raad van Toezicht heeft de taak om het bestuur aan te moedigen deze bredere kwaliteitsdimensies expliciet te maken — en daar rekenschap over af te leggen.
Bevlogenheid en behoud van personeel
Goed onderwijs valt of staat met goede mensen. In een krappe arbeidsmarkt is behoud minstens zo belangrijk als werving. De Raad van Toezicht kan hierop toezien door beleid rond werkdruk, professionalisering, sociale veiligheid en waardering kritisch te volgen. Zijn er voldoende ontwikkelmogelijkheden? Wordt er geluisterd naar signalen vanaf de werkvloer? Is er aandacht voor beginnende professionals?
Toezicht op goed werkgeverschap is essentieel voor onderwijskwaliteit op de lange termijn.
Strategisch denken, menselijk kijken
De Raad van Toezicht heeft een strategische taak, maar moet tegelijk oog houden voor de menselijke maat. Zeker in sectoren als onderwijs en kinderopvang, waar de maatschappelijke opdracht groot is en de middelen vaak beperkt zijn. Door signalen uit de praktijk serieus te nemen en de juiste vragen te stellen, kunnen toezichthouders bijdragen aan een cultuur waarin kwaliteit ondanks de druk behouden blijft.
Niet door het werk over te nemen, maar door het gewetensvolle gesprek te voeren over wat goed onderwijs in deze tijd betekent.
Tot slot
In een tijd waarin het onderwijs onder grote druk staat, is de rol van de Raad van Toezicht meer dan ooit van betekenis. Door met afstand én betrokkenheid te kijken, kunnen toezichthouders bijdragen aan een realistisch, mensgericht en toekomstbestendig onderwijsbeleid. Juist nu is de kwaliteit van toezicht bepalend voor de kwaliteit van onderwijs.
P.S. Op Raad van Toezicht vacatures rvt-vacatures.nl vind je een actueel overzicht van vacatures voor leden van de Raad van Toezicht - ook in het onderwijs en de kinderopvang.