Inleiding
De rol van commissaris ontwikkelt zich snel. Waar toezicht traditioneel vooral financieel en bestuurlijk van aard was, worden commissarissen anno 2025 geconfronteerd met nieuwe vraagstukken rondom digitalisering en kunstmatige intelligentie (AI). Recente discussies binnen governance en toezicht laten zien dat AI niet slechts een technisch thema is, maar een strategisch en maatschappelijk vraagstuk dat direct onder de verantwoordelijkheid van commissarissen valt.
De actuele uitdaging: AI als strategisch thema
AI heeft een blijvende invloed op bedrijfsvoering en risicobeheersing. Commissarissen moeten in toenemende mate:
AI en digitalisering verankeren in strategie en governance;
toezien op kansen én risico’s van datagedreven besluitvorming;
zich uitspreken over ethische vraagstukken zoals transparantie, bias en verantwoord gebruik;
beoordelen of de organisatie voldoende kennis en beleid in huis heeft om AI verantwoord toe te passen.
De herziene Corporate Governance Code versterkt deze rol door risicobeheersing expliciet te koppelen aan digitale ontwikkelingen.
Nieuwe competenties voor commissarissen
Naast de bekende expertise in financiën, governance en juridische kaders, groeit de behoefte aan commissarissen met:
Inzicht in AI en data: om kansen en risico’s te kunnen duiden;
Digitale strategie: aansluiting zoeken bij technologische transformatie;
Ethiek en maatschappelijke verantwoordelijkheid: toezicht houden op transparant en verantwoord gebruik van technologie;
Multidisciplinaire samenwerking: bruggen slaan tussen bestuur, technologie en maatschappij.
Implicaties voor toezicht en vacatures
Voor organisaties betekent dit dat profielen voor toezichthouders aangepast moeten worden. Vacatureteksten vragen steeds vaker naar kandidaten met ervaring in digitalisering of affiniteit met technologie. Ook opleidings- en begeleidingsprogramma’s voor commissarissen zullen vaker aandacht besteden aan AI en governance.
Voor kandidaten geldt dat basiskennis van AI en de bereidheid tot permanente scholing een belangrijk onderscheidend vermogen kan vormen bij sollicitaties.
Conclusie
De opkomst van AI verandert niet alleen de instrumenten waar organisaties mee werken, maar ook de manier waarop commissarissen hun verantwoordelijkheid invullen. Het vraagt om toezicht dat verder gaat dan het signaleren van risico’s: commissarissen zullen zich moeten positioneren als gesprekspartner over technologische innovatie, maatschappelijke gevolgen en de balans tussen kansen en ethiek. Daarmee ontstaat een nieuw profiel van de commissaris: iemand die traditie en vernieuwing weet te verbinden en zo de continuïteit én relevantie van de organisatie bewaakt.